อำเภอร้องกวาง (Rong Kwang)
ร้องกวาง เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดแพร่ ในปัจจุบันอำเภอร้องกวางมีอายุในการจัดตั้งเป็นอำเภอครบ 113 ปี (พ.ศ. 2452 - 2565)
อำเภอร้องกวางเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ในท้องที่อำเภอเมืองสอง ตั้งอยู่ในป่าเรียกว่า "บ้านร้องกวาง" คำว่า "ร้อง" เป็นภาษาท้องถิ่นหมายความว่าทางน้ำเดินหรือร่องที่มีน้ำขังส่วนคำว่า "กวาง" หมายความถึงสัตว์ป่าสี่เท้าชนิดหนึ่งโดยที่หมู่บ้านแห่งนี้มีร่องน้ำหรือลำห้วยไหลผ่านโดยตลอด จึงอุดมไปด้วยต้นไม้นานาชนิดมีสภาพเป็นป่าทึบ เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด โดยเฉพาะมีกวางเป็นฝูง ๆ ลงมากินน้ำ เล่นน้ำในลำห้วยนี้เป็นประจำ ลำห้วยนี้จึงได้ชื่อว่า "ลำห้วยร้องกวาง"
ต่อมาในปี พ.ศ. 2430 ทางราชการพิจารณาเห็นว่ามีชุมชนหนาแน่นขึ้นและมีหมู่บ้านอื่นๆ ที่อยู่ใกล้เคียงเพิ่มขึ้นหลายหมู่บ้าน จึงได้รับการยกฐานะเป็นตำบล เรียกว่า ตำบลร้องกวาง ขึ้นกับอำเภอสอง จังหวัดแพร่ พ.ศ. 2438 ทางราชการได้ยกฐานะตำบลร้องกวางขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ มีที่ตั้งที่ว่าการกิ่งอำเภออยู่ในศูนย์กลางของตำบลร้องกวาง อันเป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอในปัจจุบัน เรียกชื่อว่า “กิ่งอำเภอร้องกวาง” ขึ้นต่ออำเภอสอง และทางราชการได้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2452 เรียกชื่อว่า “อำเภอร้องกวาง"
* วันที่ - 2438 แยกพื้นที่ตำบลร้องกวาง ตำบลทุ่งเพ้อ ตำบลร้องเข็ม ตำบลแม่ยางฮ่อ ตำบลแม่คำมี ตำบลหนองม่วงไข่ ตำบลน้ำเลา และตำบลบ้านเฮิง จากอำเภอเมืองสอง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอร้องกวาง และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอเมืองสอง
* วันที่ 1 กันยายน 2450 โอนพื้นที่กิ่งอำเภอร้องกวาง อำเภอเมืองสอง แขวงเมืองแพร่ ไปขึ้นกับอำเภอเมืองแพร่
* วันที่ 12 กันยายน 2452 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอร้องกวาง อำเภอเมืองแพร่ เป็น อำเภอร้องกวาง
* วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลทุ่งเพ้อ แยกออกจากตำบลร้องกวาง ตั้งตำบลแม่คำมี แยกออกจากตำบลร้องเข็ม และตำบลหนองม่วงไข่
* วันที่ 14 เมษายน 2496 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลทุ่งเพ้อ อำเภอร้องกวาง เป็น ตำบลทุ่งศรี
* วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลร้องกวาง ในท้องที่บางส่วนของตำบลร้องกวาง
* วันที่ 7 กันยายน 2519 ตั้งตำบลแม่ยางตาล แยกออกจากตำบลแม่ยางฮ่อ
อำเภอร้องกวางเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ในท้องที่อำเภอเมืองสอง ตั้งอยู่ในป่าเรียกว่า "บ้านร้องกวาง" คำว่า "ร้อง" เป็นภาษาท้องถิ่นหมายความว่าทางน้ำเดินหรือร่องที่มีน้ำขังส่วนคำว่า "กวาง" หมายความถึงสัตว์ป่าสี่เท้าชนิดหนึ่งโดยที่หมู่บ้านแห่งนี้มีร่องน้ำหรือลำห้วยไหลผ่านโดยตลอด จึงอุดมไปด้วยต้นไม้นานาชนิดมีสภาพเป็นป่าทึบ เป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่าหลายชนิด โดยเฉพาะมีกวางเป็นฝูง ๆ ลงมากินน้ำ เล่นน้ำในลำห้วยนี้เป็นประจำ ลำห้วยนี้จึงได้ชื่อว่า "ลำห้วยร้องกวาง"
ต่อมาในปี พ.ศ. 2430 ทางราชการพิจารณาเห็นว่ามีชุมชนหนาแน่นขึ้นและมีหมู่บ้านอื่นๆ ที่อยู่ใกล้เคียงเพิ่มขึ้นหลายหมู่บ้าน จึงได้รับการยกฐานะเป็นตำบล เรียกว่า ตำบลร้องกวาง ขึ้นกับอำเภอสอง จังหวัดแพร่ พ.ศ. 2438 ทางราชการได้ยกฐานะตำบลร้องกวางขึ้นเป็นกิ่งอำเภอ มีที่ตั้งที่ว่าการกิ่งอำเภออยู่ในศูนย์กลางของตำบลร้องกวาง อันเป็นที่ตั้งที่ว่าการอำเภอในปัจจุบัน เรียกชื่อว่า “กิ่งอำเภอร้องกวาง” ขึ้นต่ออำเภอสอง และทางราชการได้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 12 กันยายน พ.ศ. 2452 เรียกชื่อว่า “อำเภอร้องกวาง"
* วันที่ - 2438 แยกพื้นที่ตำบลร้องกวาง ตำบลทุ่งเพ้อ ตำบลร้องเข็ม ตำบลแม่ยางฮ่อ ตำบลแม่คำมี ตำบลหนองม่วงไข่ ตำบลน้ำเลา และตำบลบ้านเฮิง จากอำเภอเมืองสอง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอร้องกวาง และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอเมืองสอง
* วันที่ 1 กันยายน 2450 โอนพื้นที่กิ่งอำเภอร้องกวาง อำเภอเมืองสอง แขวงเมืองแพร่ ไปขึ้นกับอำเภอเมืองแพร่
* วันที่ 12 กันยายน 2452 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอร้องกวาง อำเภอเมืองแพร่ เป็น อำเภอร้องกวาง
* วันที่ 10 มิถุนายน 2490 ตั้งตำบลทุ่งเพ้อ แยกออกจากตำบลร้องกวาง ตั้งตำบลแม่คำมี แยกออกจากตำบลร้องเข็ม และตำบลหนองม่วงไข่
* วันที่ 14 เมษายน 2496 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลทุ่งเพ้อ อำเภอร้องกวาง เป็น ตำบลทุ่งศรี
* วันที่ 3 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลร้องกวาง ในท้องที่บางส่วนของตำบลร้องกวาง
* วันที่ 7 กันยายน 2519 ตั้งตำบลแม่ยางตาล แยกออกจากตำบลแม่ยางฮ่อ
